การดูแลและรักษาผู้ป่วยโรค SLE
การรักษาอาจแบ่งตามความรุนแรงของโรคออกได้เป็น 3 ระดับ คือ
1. อาการน้อย
ได้แก่ผู้ป่วยมีอาการไม่รุนแรงและไม่เป็นอุปสรรคต่อการดําเนินชีวิตมากนัก เช่น มีอาการทางผิวหนัง ผื่นที่หน้า ผมร่วง ผื่น discoid แผลในปาก อาการปวดข้อหรือข้ออักเสบและกล้ามเนื้อ การรักษาคือ
1.1 ให้ยาต้านมาลาเรีย (antimalarial) คือ chloroquine ขนาด 250 mg/day หรือhydroxychloroquine ขนาด 200-400 mg/day จนอาการดีขึ้นจึงค่อย ๆ ลดยาลงและให้คงยาไว้ในขนาดตํ่า (maintenance dose) เพื่อควบคุมโรคให้อยู่ในระยะสงบ
1.2 ให้ยาในกลุ่มNSAIDsร่วมด้วยในกรณีมีอาการปวดข้อและกล้ามเนื้อหรือข้ออักเสบ
1.3 ให้ corticosteroid ครีมทาร่วมด้วยในกรณีมีผื่นผิวหนัง
1.4 ในรายที่รักษาแล้วอาการดีขึ้นไม่มากพอ ให้ยา prednisolone ขนาดตํ่า รับประทาน(<15 mg/day) ร่วมด้วย เมื่อควบคุมอาการได้แล้วควรลดขนาดยาลงช้า ๆ เช่น 2.5-5 mg ทุก2-4 สัปดาห์ จนหยุดเหลือขนาดตํ่าสุดที่คุมอาการได้
2. อาการปานกลาง
ได้แก่ ผู้ป่วยที่มีไข้ นํ้าหนักลด serositis มีผื่นผิวหนังแบบ leukocytoclastic vasculitis, bulla หรือ acute cutaneous rash ซึ่งเป็นมาก ควรเริ่มให้การรักษาด้วยยา antimalarial ร่วมกับรับประทาน prednisolone ขนาด 20-30 mg/day และอาจให้ร่วมกับยากดภูมิคุ้มกัน เช่น methotrexate, azathioprine, cyclophosphamide เพื่อช่วยควบคุมโรคในระยะยาวและช่วยให้การลดcorticosteroid ทําได้ง่ายขึ้น
3. อาการรุนแรง
ได้แก่ ผู้ป่วยที่มีอาการแสดงของอวัยวะสําคัญภายใน เช่น อาการทางสมองและเส้นประสาท ไตอักเสบ (proteinuria > 1 g/day) กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ immune hemolytic anemia หรือเกร็ดเลือดตํ่ามาก (< 50,000/mm3)
อาการทางระบบทางเดินอาหาร เช่น หลอดเลือดแดง mesentericอักเสบ
ตับอ่อนอักเสบ และปอดอักเสบ (lupus pneumonitis) หรือ pulmonary hemorrhage
ผู้ป่วยกลุ่มนี้ควรให้การรักษาด้วย corticosteroid ในขนาดสูงเทียบเท่า prednisolone1- 2 mg/kg/day รับประทานหรือฉีดเข้าหลอดเลือดดํา (ในกรณีอาการรุนแรงมากหรือรับประทานยาไม่ได้) โดยแบ่งให้วันละ 3- 4 ครั้ง เป็นเวลา 2- 4 สัปดาห์ แล้วลดขนาดยาลงเมื่ออาการดีขึ้นพอสมควร โดยลดขนาดยาประมาณ 5 -10 mg/wks เมื่อถึงขนาด 30 mg/day ควรลดขนาดยาช้าลง เช่น 2.5 - 5 mg/wks และเมื่อยาเหลือ 15 mg/day ควรลดยาช้ามาก ๆ เช่น 5 mg ต่อเดือนและควรพิจารณาให้ยากดภูมิคุ้มกันร่วมกับ corticosteroid ในทันที
ิ เพื่อช่วยให้ควบคุมโรคได้เร็วขึ้นช่วยให้ลดขนาดของ corticosteroid ได้เร็วขึ้น และลดการกำเริบของโรค โดยให้รับประทานหรือฉีดเข้าหลอดเลือดดํา ยากดภูมิคุ้มกันที่ควรใช้ในกรณีนี้ได้แก่ azathioprine, cyclophosphamide หรือ chlorambucil
เมื่ออาการของโรคดีขึ้นแล้ว ให้พิจารณาลดขนาดของยากดภูมิคุ้มกันลงด้วยจนเหลือในขนาดที่ปลอดภัย และให้ในขนาดตํ่าต่อไปเพื่อให้โรคสงบนานที่สุด (อย่างน้อย 1 ปี) เพื่อลดโอกาสการกําเริบของโรค
การรักษาด้วยวิธีอื่น
ในกรณีที่โรคมีอาการรุนแรงมาก และไม่ตอบสนองต่อการรักษาข้างต้น อาจพิจารณาใช้การรักษาต่อไปนี้ในสถานที่ที่สามารถให้การรักษาได้ (หรือพิจารณาส่งต่อผู้ป่วย หากให้การรักษาไม่ได้)
1. Pulse methylprednisolone คือการให้ยา methylprednisolone ขนาด 1 กรัมหยดเข้าทางหลอดเลือดในเวลา 1ชั่วโมง วันละครั้งติดต่อกันเป็นเวลา 3-5 วัน
2. Intravenous pulse cyclophosphamide คือการให้ cyclophosphamide ขนาดสูงทางหลอดเลือดดําเป็นครั้งๆ วิธีการให้ยาคือให้ในขนาด 0.5 -1.0 g/m2 หยดเข้าทางหลอดเลือดดําช้า ๆ (2 -3 ชม.) เดือนละครั้ง ประมาณ 6 ครั้ง หรือจนควบคุมโรคได้ดี หลังจากนั้นฉีดห่างออกไปเป็นทุก 3 เดือน ต่อเนื่องไปอีก 12- 24 เดือน จึงพิจารณาหยุดยา
เอกสารอ้างอิง
1. วิทยา ศรีมาดา.Evidence-base clinical practice guideline. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร:โรงพิมพ์ แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2548
2. วิลาสินี หิรัญพานิช, ปวิตรา พูลบุตร, อธิกา จารุโชติกมล, จันทร์ทิพย์ กาญจนศิลป์.เภสัชวิทยา2. มหาสารคาม: คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม; 2547.
3. สุรศักดิ์ นิลกานุวงศ์, สุรวุฒิ ปรีชานนท์.ตำราโรคข้อ เล่มที่หนึ่ง.พิมพ์ครั้งที่ 2.กรุงเทพมหานคร: เอส พี เอ็น การพิมพ์ จำกัด, 2544
4. Lacy CF, Armstrong LL, Goldman MP, Lance LL. Drug information handbook. 13thed. Ohio
All picture take in this blog take from any url in the website with in every pictures link.
